Rośliny pylą niemal przez cały rok, ale stężenie pyłków zmienia się w różnych miesiącach. Z tego też powodu alergicy powinni “zaprzyjaźnić się” z kalendarzem pylania. Wiedząc, kiedy stężenie alergenów w powietrzu jest największe, można zapobiegać występowaniu uciążliwych objawów. Kalendarz pylenia to jeden z najważniejszych wskaźników w profilaktyce reakcji alergicznych.

Zła wiadomość dla alergików jest taka, że z roku na rok okres pylenia ulega wydłużeniu, co jest związane ze zjawiskiem ocieplania klimatu. W powietrzu znajduje się więcej pyłków, a ich stężenie jest coraz bardziej intensywne. Za dobrą wiadomość możemy uznać możliwość stosowania prostych sposobów na unikanie kontaktu z alergenami, które powodują nieprzyjemne reakcje organizmu. Co więcej, mamy do dyspozycji kalendarz pylenia, który dostarcza nam informacji na temat tego, które rośliny w danym okresie pylą.

Kalendarz pylenia dla alergików

• Styczeń: leszczyny, olchy, zarodniki grzybów mikroskopowych Aspergillus (tzw. wewnątrzdomowe), roztocza
• Luty: leszczyna, olcha, Aspergillus, brzoza (w drugiej połowie lutego)
• Marzec: leszczyna, olcha, cis, topola, wierzba, grab, dąb
• Kwiecień: olcha, topola, wierzba, brzoza, jesion, dąb; początek pylenia traw, grzyby Cladosporium; średnio natężone pylenie aspergillusa; silne natężenie jadu pszczół i słabe natężenie jadu os
• Maj: trawy, zboża, babka, dąb, sosna, szczaw, pokrzywa, grzyby Cladosporium i Alternaria
• Czerwiec: trawy, pokrzywy, żyto, czarny bez, babka, szczaw, komosa, grzyby Cladosporium i Alternaria
• Lipiec: trawy, żyto, wszystkie grzyby, pokrzywa, komosa, lipa drobnolistna, bylica pospolita, babka, szczaw,
• Sierpień: bylica (szczyt pylenia), grzyby Cladosporium i Alternaria, pokrzywa, trawy, ambrozja, babka, szczaw, komosa
• Wrzesień: koniec pylenia bylicy, trawy; pokrzywa, trawy, ambrozja, babka, komosa, grzyby Cladosporium i Alternaria
• Październik: grzyby Cladosporium i Alternaria, ambrozja
• Listopad i grudzień: aktywność grzyba Aspergillusa

Wpływ pylenia na drogi oddechowe

Alergia wziewna najczęściej objawia się katarem, kichaniem i łzawiącymi oczami, dlatego jesienią i wczesną wiosną często bywa mylona z przeziębieniem. Podczas pylenia roślin większość alergenów przedostaje się do organizmu drogą wziewną. Układ oddechowy, a szczególnie jego górny odcinek, jest najbardziej narażony na nieprzyjemne objawy.

• Katar sienny

Typową reakcją alergiczną na pylenie jest katar sienny. Kiedy alergen przedostaje się do organizmu, immunoglobuliny pobudzają mastocyty i bazofile do produkcji dużej ilości histaminy. Histamina podrażnia błony śluzowe, powodując stan zapalny. Oprócz charakterystycznej wodnistej wydzieliny z nosa pojawia się również świąd w jego okolicach, uczucie zatkania jam nosowych i częste kichanie.

• Zapalenie spojówek

Do kataru siennego zwykle dołącza zapalenie spojówek, objawiające się łzawieniem, zaczerwienieniem oczu i światłowstrętem. Ujawniają się też problemy z oddychaniem, kłopoty ze snem, bóle głowy, uczucie przemęczenia i ogólnego rozbicia.

• Niedrożność trąbki słuchowej

W wyniku reakcji alergicznej histamina przyczynia się do wystąpienia obrzęku tkanek, co może skutkować niedrożnością trąbki słuchowej. Objawem tego jest charakterystyczne uczucie “przytkania” uszu, co może wpływać na pogorszenie słyszenia.

• Ból gardła

Błona śluzowa gardła jest podrażniona, dlatego też może ujawniać się nieprzyjemne uczucie drapania, pieczenia, a nawet bólu.

• Kaszel, duszność, astma

Kaszel i duszności to jeden z najpoważniejszych objawów alergii wziewnej. Bardzo często konsekwencją tej choroby jest astma oskrzelowa. U wielu pacjentów astma współistnieje z alergicznym nieżytem nosa.

Podejrzewasz alergię? Udaj się do alergologa!

Objawy alergii spowodowanej pyleniem roślin są dość oczywiste, jednak często mylone są z innymi dolegliwościami, takimi jak np. przeziębienie. O ile u dorosłych jesteśmy w stanie dość trafnie zidentyfikować przyczynę, o tyle u dzieci znacznie trudniej jednoznacznie stwierdzić, czy nieprzyjemne symptomy wiążą się z reakcją alergiczną, czy też wynikają z tendencji malucha do przeziębień.

Jeśli jednak u chorego objawy nasilają się wyłącznie w sytuacjach, kiedy potencjalnie oddziałuje alergen (np. podczas letniego spaceru, gdy intensywnie pylą trawy i drzewa) prawdopodobnie mamy do czynienia z reakcją alergiczną. W tym przypadku nie należy zgadywać! Lepiej od razu udać się do lekarza alergologa, który przeprowadzi specjalistyczne rozpoznanie. Alergii nie wolno bagatelizować. Nieleczony katar sienny może doprowadzić nawet do astmy oskrzelowej.

W pierwszej kolejności lekarz przeprowadza wywiad z pacjentem. W wielu przypadkach już na podstawie rozmowy istnieje możliwość ustalenia, co jest przyczyną nieprzyjemnych symptomów. Najczęściej niezbędne jest wykonanie dodatkowych badań, np. testów skórnych, próby ekspozycyjne lub badania serologicznego.

Jak uchronić się przed uczulającymi pyłkami?

Osoby uczulone na pyłki muszą nauczyć się żyć ze swoją przypadłością. Leczenie alergii ma charakter objawowy i nie zawsze istnieje możliwość całkowitego wyeliminowania przykrych objawów z życia. Przestrzegając kilku prostych zasad, można próbować ograniczyć symptomy, poprawiając tym samym komfort codziennego życia w czasie wzmożonego pylenia.

• W okresie najintensywniejszego pylenia roślin uczulających należy ograniczyć wyjścia z domu.
• Na spacer najlepiej udać się po obfitych opadach deszczu, ponieważ powietrze jest wówczas oczyszczone od pyłków.
• Niskie stężenie pyłku występuje wczesnym rankiem i późnym wieczorem (rośliny uwalniają pyłki głównie w ciągu dnia), dlatego w tym czasie warto zaplanować spacery i inne aktywności na świeżym powietrzu.
• W drodze do pracy czy szkoły należy starać się omijać łąki, trawiaste pola, parki i zagajniki.
• Jako miejsce do uprawiania sportu czy innych form rekreacji najlepiej wybierać tereny mało zielone.
• Należy dbać o higienę górnych dróg oddechowych. Przede wszystkim trzeba regularnie oczyszczać jamy nosowe z zalegającej wydzieliny i wszelkich zanieczyszczeń przedostających się wraz z wdychanym powietrzem, w tym również alergizujących pyłków. Pomocne będą preparaty wykazujące działanie oczyszczające i pielęgnujące (nawilżanie, łagodzenie podrażnień i sprzyjanie w regeneracji śluzówki), np. izotoniczne roztwory soli morskiej w formie sprayu wzbogacone o kwas hialuronowy lub aloes.
• Alergicy powinni często korzystać z kalendarza pyleń, by mieć świadomość, na jakie alergeny są w danym momencie narażeni. Warto też odwiedzać serwisy internetowe z prognozami dla alergików, gdzie można uzyskać wiele cennych wskazówek dotyczących pylania roślin.