Błona śluzowa nosa i jej rola w organizmie

Błona śluzowa nosa i jej rola w organizmie

Nos to nie tylko niewielka wzniosłość na twarzy, ale też bardzo ważny narząd, który bierze czynny udział w procesie oddychania. Kluczową rolę odgrywa przede wszystkim błona śluzowa nosa, odpowiadająca za wiele istotnych dla naszego zdrowia funkcji.

Jama nosowa jest pokryta błoną śluzową, która odgrywa ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu całego układu oddechowego. Jakiekolwiek dolegliwości śluzówki, m.in. obrzęki, suchość, podrażnienia itd., mogą powodować nie tylko odczuwalny dyskomfort, ale również zaburzać sprawną pracę nosa.

Budowa błony śluzowej nosa

Budowa błony śluzowej nosa jest dość specyficzna. Śluzówka jest wysłana nabłonkiem migawkowym, a jej wnętrze tworzą gruczoły śluzowe, produkujące śluz, oraz komórki nabłonka migawkowego, pokryte cienkimi, ruchomymi wypustkami. Cała struktura błony śluzowej składa się z rozwiniętego mechanizmu śluzowo-rzęskowego. Gruczoły odpowiadają za wytwarzanie wydzieliny śluzowej, która z jednej strony nawilża nabłonek, z drugiej strony unieruchamia różnorodne zanieczyszczenia, przedostające się do jamy nosowej wraz z powietrzem, m.in. kurz, alergeny, bakterie i wirusy. Z kolei za sprawą ruchu niewielkich rzęsek cząstki zanieczyszczeń są skutecznie usuwane na zewnątrz przez otwory nosowe.

rinozine - anatomia błony śluzowej nosa

Co więcej, śluzówka wyposażona jest również w gruczoły wytwarzające płyn, który delikatnie ogrzewa i nawilża powietrze wdychane przez nos. Znajduje się w niej również lizozym, czyli enzym, który w naturalny sposób hamuje rozwój drobnoustrojów przedostających się do organizmu (m.in. rozpuszcza błony komórkowe niektórych bakterii).

Funkcje nosa oraz błony śluzowej nosa

Nos, wraz z całą wewnętrzną strukturą śluzowo-rzęskową, spełnia bardzo wiele istotnych funkcji dla naszego organizmu. Często nawet nie zdajemy sobie sprawę z tego, że jakość powietrza, które przedostaje się do naszych płuc i oskrzeli, w dużej mierze zależy od sprawnego działania nosa.

Poznaj najważniejsze funkcje nosa oraz znajdującego się w nim mechanizmu śluzowo-rzęskowego:funkcje nosa

  • Początek dróg oddechowych. Przez nos powietrze przedostaje się do układu oddechowego, a następnie całego organizmu. Już na tym etapie powietrze jest odpowiednio przygotowywane – oczyszczane, nawilżane, ogrzewane itd.
  • Nawilżanie powietrza.
  • Oczyszczanie powietrza. Błona śluzowa jest w stanie zatrzymać znaczną większość pyłów znajdujących się we wdychanym powietrzu, a także gazów rozpuszczalnych w wodzie.
  • Ogrzewanie wdychanego powietrza.
  • Rozróżnianie zapachów (zakończenia nerwowe komórek węchowych w obrębie śluzówki).
  • Nos wspólnie z zatokami nosowymi wpływa na barwę głosu (rezonator głosu).
  • Ochrona organizmu przed wirusami i bakteriami.

 

Co wpływa na prawidłowe funkcjonowanie śluzówki nosa?

Na prawidłowe funkcjonowanie śluzówki nosa wpływa wiele czynników. Kluczowe znaczenie ma prawidłowa anatomia nosa. Wszelkie zaburzenia wynikające z nieprawidłowego rozwoju czy uszkodzeń mogą wpływać na pracę mechanizmu śluzówki. Kluczowe znaczenie ma również sprawnie działający aparat śluzowo-rzęskowy, odpowiedzialny za nawilżanie, oczyszczanie i ogrzewanie powietrza.

Prawidłowe funkcjonowanie śluzówki nosa zależy od wielu czynników wewnętrznych i zewnętrznych. Czynniki wewnętrzne są związane przede wszystkim ze stanem zdrowia organizmu. W tym przypadku duże znaczenie ma m.in. prawidłowy poziom hormonów czy nawet odpowiednie nawadnianie organizmu. Czynniki zewnętrzne wynikają z jakości środowiska, w którym żyjemy. Warto pamiętać, że prawidłowe funkcjonowanie śluzówki można skutecznie wspierać, regularnie oczyszczając nos z zanieczyszczeń i nawilżając.

Dlaczego należy dbać o dobrą kondycję nosa i błony śluzowej?

O kondycję nosa i błony śluzowej należy dbać dla dobra (i zdrowia) całego organizmu. Przede wszystkim powinniśmy pamiętać, że błona śluzowa nosa ma nieustanny kontakt z powietrzem atmosferycznym. O ile jej kondycja jest poprawna, a powietrze pozbawione nazbyt wielu zanieczyszczeń, które mogłyby naruszyć działanie mechanizmu śluzowo-rzęskowego, wszystkie fizjologiczne procesy powinny przebiegać bez poważniejszych problemów.

Niestety narażanie śluzówki na działanie szkodliwych czynników zewnętrznych, w tym urazów mechanicznych, może prowadzić do zaburzeń jej funkcji. To z kolei przyczynia się do rozwoju różnych chorób, nie tylko nosa, ale i zatok przynosowych, a nawet uszu, gardła, krtani, tchawicy czy oskrzeli.

bakterie nosa

Jak można wspierać nos w prawidłowym wypełnianiu swoich zadań? Przede wszystkim zabiegając o prawidłowe nawilżenie błony śluzowej i regularne oczyszczając ją ze wszelkiego rodzaju zanieczyszczeń, w tym przede wszystkim patogenów powodujących choroby.

Kiedy błona śluzowa jest narażona na uszkodzenia?

Jak już zostało wspomniane wcześniej, istnieje wiele czynników wewnętrznych i zewnętrznych wpływających na kondycję błony śluzowej. Wiele z nich wykazuje negatywny wpływ na jej strukturę, a więc i prawidłowe funkcjonowanie. Zaliczamy do nich m.in.:alergeny - rinozine

  • infekcje wirusowe i bakteryjne
  • stany zapalne
  • zaburzenia hormonalne organizmu
  • alergie
  • zaburzenia wodno-elektrolitowe
  • niedobory immunologiczne
  • zaburzenia w budowie anatomicznej i mikrostrukturze rzęsek
  • nieprawidłowości genetyczne
  • urazy nosa
  • starzenie się organizmu
  • zanieczyszczenia powietrza
  • dym tytoniowy i alkohol
  • nieodpowiednia wilgotność powietrza
  • zbyt wysoka lub zbyt niska temperatura otoczenia

 

Problemy z błoną śluzową

  • Obrzęk błony śluzowej. To najczęściej występująca dolegliwość, która zwykle wynika ze stanu zapalnego błon śluzowych. Do obrzęku może dojść z różnych przyczyn. Najczęściej pojawia się w wyniku infekcji lub alergii, ale może ujawnić się również pod wpływem zmian hormonalnych, stosowanych leków, wdychania pyłów czy substancji drażniących itd. Zwykle towarzyszy mu zaczerwienienie, podrażnienie i ból śluzówki, a także wydzielina oraz niedrożność nosa.

 

  • Zapalenie błony śluzowej nosa. To dolegliwość znana też pod nazwą nieżyt nosa. Może mieć charakter ostry lub przewlekły. Najczęściej wywołane jest przez wirusy, ale przyczyną zapalenia mogą być też bakterie. Przy zapaleniu wirusowym stosuje się leczenie objawowe, przy bakteryjnym najczęściej niezbędne jest zastosowanie antybiotykoterapii. Stan zapalny śluzówki nosa zwykle powoduje następujące objawy: utrudniona drożność nosa, swędzenie i podrażnienia, wyciek wydzieliny z jam nosowych, kichanie.rinozine.pl - zapalenie zatok - opis
  • Alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa. Przyczyną dolegliwości jest oczywiście reakcja alergiczna organizmu na alergen, np. pyłki roślin (okresowy nieżyt nosa) lub roztocze kurzu domowego, naskórki i sierść zwierząt, pleśń (całoroczny, przewlekły nieżyt nosa). Do najważniejszych objawów zaliczamy m.in.: kichanie, wodnisty wyciek z nosa, świąd, niedrożność nosa, utrudniona drożność, często występuje też ból głowy, utrata węchu i smaku.

 

  • Inne dolegliwości błony śluzowej i nosa: polekowe uszkodzenie śluzówki nosa, nieżyt zanikowy nosa, suchość nosa, grzybicze zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych

 

Błona śluzowa nosa – regeneracja/leczenie

W przypadku wystąpienia opisanych wcześniej dolegliwości zwykle niezbędne jest leczenie objawowe (infekcje wirusowe lub schorzenia alergiczne) lub antybiotykoterapia (infekcje bakteryjne). Dla dobrej kondycji błony śluzowej i prawidłowego funkcjonowania nosa kluczowe znaczenie ma jednak profilaktyka oraz prawidłowa pielęgnacja.

Działania tego rodzaju opierają się przede wszystkim na regularnym oczyszczeniu jam nosowych. Prawidłowa higiena nosa prowadzi do usunięcia wszelkich zanieczyszczeń, które przedostają się wraz z wdychanym powietrzem i gromadzą się na śluzówce. Najłatwiejszą metodą higieniczną jest zastosowanie wody morskiej w sprayu dostępnej w aptekach bez recepty. Gdy w jamie nosowej zbiera się wydzielina, konieczne jest regularne usuwanie jej poprzez wydmuchiwanie w jednorazową chusteczkę higieniczną.

W celu przywrócenia prawidłowych funkcji nosa niezbędne jest prawidłowe nawilżenie, odżywienie i regeneracja śluzówki. W tym przypadku również pomocne będą preparaty z wodą morską uzupełnione o dodatkowe substancje o kompleksowym działaniu, takie jak np. kwas hialuronowy, glicerol, panthenol, witamina A, prowitamina B5, a także wyciąg z aloesu lub olejek eukaliptusowy.

 

wm3